بحران ها و اختلالات نوجوانی
نوجوانی و جوانی مرحله مهمی در زندگی افراد است که معمولا بین 20-12 سالگی است. دوره ای كه نوجوان به هویت واقعی خویش دست می یابد
بلوغ نیز در این دوره رخ می دهد که تغییرات عمده جسمانی و روانی را دربر می گیرد.سن بلوغ تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله ارث و محیط قرار دارد. پژوهشها نشان داده است که سن بلوغ در مناطق مختلف و در جنس های مختلف متفاوت است.
در این دوره فرد از لحاظ زیست شناسی٬روانی اجتماعی و شناختی تغییر میکند.
از لحاظ زیست شناسی مثل اینکه:رشد قد و وزن و تغییر صدا ورویش مو وصفات ثانویه جنسی.
ازلحاظ روانی اجتماعی مثل اینکه:اجتماعی شدن و رسیدن به استقلال و تمایل بیشتر به گروه های دوستی و...
از لحاظ شناختی مثل اینکه: رشد تفکر.استدلال.تصمیم گیری.توجه و مهارت های دیگر...
گاهی در دوره نوجوانی آسیب ها و مشکلاتی برای فرد پیش می اید که مراحل بعدی زندگی فرد را مختل می کند. که این آسیب ها در ابعاد مختلفی قرار میگیرند.مثلا گاهی آسیب های روانی است که نوجوان دچار اختلالات روانی میشود گاهی آسیب هایی از گروه های دوستی است و...
اسیب هایی از جمله علائم مرضی و اختلالات روانی مهم این دوره بدین شرح است:
1.اختلال شخصیت:
بر طبق آنچه در «راهنمای تشخیصی و آماری ( DSM-IV )» آمده است، اختلال شخصیت عبارت است از: «یک الگوی با دوام و پایدار از رفتار و تجربه درونی که به طور قابل ملاحظه‌ای با انتظاراتی که از شرایط فرهنگی فرد وجود دارد متفاوت باشد، فراگیر و غیرقابل انعطاف باشد، شروعش به دوران نوجوانی یا اوایل بلوغ برگردد، در طول زمان پایدار باشد و به ناراحتی یا آسیب‌دیدگی روحی منجر گردد.» به دلیل آن که این اختلالات، مزمن و فراگیر هستند. می‌توانند به اختلال جدّی در کار کرد و زندگی روزمره بیانجامند.
چه چیزی باعث اختلال شخصیت می‌گردد؟
علل اختلال شخصیت، محل بحث و اختلاف نظر بوده است. برخی کارشناسان عقیده دارند که اختلالات شخصیت به دلیل تجربیات اولیه‌ای که مانع رشد عادی الگوهای فکری و رفتاری شده‌اند به وجود می‌آیند. برخی دیگر از پژوهشگران عقیده دارند که تأثیرات بیولوژیکی یا ژنتیکی ریشه پیدایش اختلالات شخصیتی هستند. با وجودی که هنوز بر سر یک علت قطعی برای اختلالات شخصیتی توافق نشده است امّا به احتمال زیاد ترکیبی از زمینه‌های ژنتیکی و متغیرهای محیطی در رشد آنها دخالت دارند.
انواع مختلف اختلالات شخصیتی چیست؟
در راهنمای تشخیصی و آماری ( DSM-IV ) ده نوع اختلال شخصیتی مختلف فهرست شده‌اند. این اختلالات در سه گروه جداگانه رده‌بندی گردیده‌اند:
گروه الف- اختلالات نامتعارف و غیرعادی
- اختلال شخصیت پارانویایی
- اختلال شخصیت اسکیزوئید
- اختلال شخصیت اسکیزوفرنی‌گونه (اسکیزوتایپال)
گروه ب- اختلالات چشمگیر، هیجانی یا عجیب
- اختلال شخصیت ضداجتماعی
- اختلال شخصیت مرزی
- اختلال شخصیت نمایشی
- اختلال شخصیت خودشیفتگی
گروه پ- اختلالات اضطرابی یا ترسی
- اختلال شخصیت اجتنابی
- اختلال شخصیت وابستگی
- اختلال شخصیت وسواسی (فکری- عملی)
- .گرایش به مصرف مواد مخدر: عوامل متعددی در این دوره می تواند سبب گرایش جوانان به مواد اعتیاداور شود. از جمله عوامل فردی مثل کنجکاوی٬کسب لذت٬کم شدن تنش ها و نگرانی ها و... عوامل خانوادگی مثل طلاق والدین ٬دعوا و اختلاف خانوادگی٬سردی روابط٬فقر و اوضاع نامناسب اقتصادی و... عوامل اجتماعی مثل بیکاری و اوضاع نامناسب اقتصادی و گروه های دوستی نامناسب و...
اعتیاد جوانان سبب آسیب های جسمی و روحی میشود و زندگی آنها از جمله شغل و تحصیلشان را تحت الشعاع قرار میدهد.
3.خودکشی: خودکشی از بحران های نوجوانی وجوانی است و عوامل متعددی سبب بروز آن میشود مثلا ممکن است نوجوان برای جلب توجه و کسب محبت تهدید به خودکشی کند. از جمله عوامل موثر احساس تنهایی و انزوا٬ افسردگی٬ مشکلات با والدین و مشکلات تحصیلی و... است.
در سابقه ی زندگی افرادی که خودکشی انجام دادند افسردگی دیده میشود. از جمله نشانه های مرضی می توان ازغمگین بودن ، گریه کردن ، گوشه گیری ، کاهش علایق درسی و غیر درسی ، احساس بی ارزشی و اختلال در خواب و اشتها، نام برد.
نشانه هایی مهم درمورد آسیب شناسی خودکشی:
- افکار مبهم درمورد خودکشی
- تفکر درمورد نحوه ی کار
- تفکر درمورد تدارک وسایل خودکشی
- اقدام جدی برای خودکشی
4.مسائل و مشکلات درسی و تحصیلی: در این دوره نوجوانان اغلب به دلیل سرگرم شدن با مسائل مختلف و بحرانهای نوجوانی به مسائل درسی توجهی ندارند که همین مورد سبب آسیب های زیادی میشود. مثلا افت تحصیلی سبب برخورد نامناسب معلمان و والدین می گردد که به عزت نفس فرد لطمه وارد نموده ، باعث احساس ضعف و حقارت می گردد.
منابع:
1.دکتر سعیدشاملو. بهداشت روانی.نشر رشد
2.مهدی ضوابطی. مبانی مشکل شناسی کودکی و نوجوانی. نشر نشر فردا
Over view of personality disorders. Kendra van wagner.3.
گرد آورنده : شکوفه عباس کمردی