مهارت ابراز وجود یعنی احترام گذاشتن به خواسته ها٬نیازها و ارزشهای خود؛ بدون مشاجره، پرخاشگری ونادیده گرفتن حقوق دیگران. ابراز وجود به معنای حق خود را ستاندن، حرف خود را زدن، خود بودن، و به خود به عنوان یک انسان احترام گذاردن است.

هنگامی که شما رفتاری خودخواهانه دارید و یا اینکه به حقوق دیگران تجاوز می‌کنید در واقع به جای ابراز وجود و رفتار سازنده، از رفتار مخرب و پرخاشگرانه استفاده کرده‌اید؛ بین این دو نوع رفتار مرز مشخصی وجود دارد. رفتار پرخاشگرانه در اینجا بدین معنی است که شما به بهای بی‌ارزش شمردن یا تمسخر دیگران، خود را ابراز می‌کنید و با اعمال قدرت و یا برخورد هیجانی، فرصت ابراز حق را به دیگران نمی‌دهید. به همین دلیل پرخاشگری شما منجر به عصبانیت و کینه‌توزی در دیگران می شود. هر چند در مقطع خاصی از زمان ممکن است احساسِ بر حق بودن و برتری نسبت به دیگران داشته باشید اما بعد از کمی تفکر در مورد آن، این احساس می‌تواند حتی به صورت احساس گناه بروز کند.

در کلامی دیگر ابراز وجود یعنی حمایت نمودن از حق وعقیده خود بدون اینکه به حق و عقیده دیگران تجاوزی شود ابراز وجود ؛ ابراز مناسب هرگونه هیجانی نسبت به طرف مقابل بدون احساس اضطراب است.

نخستین اقدام برای ابراز وجود کردن، ابراز آگاهی است . بدان معنا که شخص ببیند ٬بیندیشد٬آگاه باشد و آگاهی خود را متوجه بیرون و درون خود سازد. سوال کردن نشانه ای از ابراز وجود است. داشتن رای مستقل و پایبند افکار و اندیشه های خود بودن اقدامی به نشانه ابراز وجود است.

اصول پرورش ابراز وجود:

• متناسب با موقعیت؛ ارتباطات خود را هر چه بیشتر آشکار کنید.
• سعی کنید همه احساسات خود را ابراز کنید چه خشم چه محبت.
• طوری عمل کنید که دوست داشتن و احترام به خود شما زیاد شود.
• به آنچه می‌توان به طریق دیگر انجام داد توجه کنید، نه به اینکه دنیا چگونه باید باشد.
• پرخاشگری و تجاوز به حقوق دیگران را با ابراز وجود اشتباه نگیرید.

رفتار جرات مندانه چیست؟

رفتار جرات ‌مندانه يك رفتار بين فردي است كه شامل ابراز صادقانه و نسبتاً مستقیمِ افكار و احساسات مي‌باشد، به نحوي كه از نظر اجتماعي مناسب بوده و احساسات و آسايش ديگران نيز در آن مد نظرباشد. به طور كلي جرات‌ مندي را مي‌توان توانايي ابراز صادقانه نظرات، احساسات و نگرش‌ها بدون احساس اضطراب دانست. جرات ‌مندي همچنين شامل دفاع فرد از حقوق خود مي‌باشد، به شكلي كه حقوق ديگران پايمال نشود.

• تفکیک رفتار پرخاشگرانه- رفتار منفعلانه- رفتار جرات مندانه:
  
  1-  رفتار پرخاشگرانه: در اين نوع ارتباط فرد با تهديد و تضييع حقوق ديگران، توهين آميز برخورد مي كند.
  
  2-  رفتار منفعلانه: دراين نوع ارتباط فرد با عذر خواهي افراطي و كوچك انگاری خود تمامی افكار، احساسها وحقوق شخصی خود را به نفع طرف مقابل ناديده مي گيرد.
  
  3- رفتار جرات مندانه: ارتباط جرات مندانه گونه‌ای از ارتباط است كه در آن هر احساسی بجز اضطراب به ‌راحتي ابراز شده و نتيجه آن حرکت به سوی اهداف و مقاصد شخصي بدون ضايع كردن حق ديگران است.

آموزش مهارت ابراز وجود برای چه کسانی است؟:

افراد حق دارند خود را ابراز کنند، تصمیم بگیرند، در موقعیت های خاص جسورانه عمل کنند، و خود را به صورتی ابراز کنند  که احساسات و حقوق دیگران پایمال نشود.

برای افرادی که مهارت ابراز وجود ندارند میتوان از فنون جرات آموزی که مربوط به رویکرد رفتاردرمانی است استفاده کنیم.  این رویکرد آموزش میدهد چگونه از خود دفاع، و خود را ابراز کنید . فن جرات ورزی می تواند برای کسانی مفید باشد که:

• در ابراز خشم یا رنجش خود مشکل دارند.
• .در نه گفتن مشکل دارند.
• .بیش از حد مودب هستند و به دیگران اجازه میدهند از انها سوء استفاده کنند .
• . به سختی میتوانند محبت ابراز کنند 
• فکر می کنند حق ندارند افکار و احساسات خود را بیان کنند. 
• فوبیای اجتماعی دارند.

مولفه های ابراز وجود:

الف: ابراز وجود تبدیل نمودن آرزو به حقیقت است، که با اندیشیدن شروع می شود. به این معنا که فرد ارزشها و عقاید خود را آزادانه با رعایت حقوق دیگران ابراز می کند.

ب. ابراز وجود کردن مستلزم این باور است که برای خود، حق زیستن قایل شویم و بدانیم که قرار نیست مطابق میل و خواسته دیگران ظاهر شویم وبپذیریم هرکس مسئول زندگی خودش است.

شرط لازم ابراز وجود؛ آن است که نقطه نظرهای خود را مهم در نظر بگیریم.

ج. مهم این است که ایده ها تحقق پیدا کند گاه لازم است برای عملی کردن این ایده ها جنگید و تلاش کرد که ایده ها به واقعیت تبدیل شوند.

د. ابراز وجود کردن مستلزم داشتن تمایل در استقبال از چالشهای زندگی و طفره نرفتن از آنها است. وقتی به توانایی مقابله کردن خود می افزاییم باور خود توانمندی خویش را تقویت می کنیم.

روش های تفویت ابراز وجود:

برای افزایش ابراز وجود و رفتار شجاعانه توصیه‌های زیر پیشنهاد می‌شود:

الف) در زمان صحبت کردن به طرف مقابل نگاه کنید.

ب) لحن و طنین صدای خود را رسا کنید. کلمات تأکیدی مناسب را پیدا کرده و آن را به کار ببرید. طوری صحبت کنید که صدایتان به گوش دیگری برسد.

پ) کلمات را‌ دقیق و بدون حالات ابهام به کار ببرید.

ت) خود را همان گونه که هستید، بپذیرید و با آرامش به نقطه ضعف‌های خود فکر کنید.

ث) به خود فرصت دهید تا حالات درونی خود را بهتر بشناسید.

ج) به کامل بودن خود فکر نکنید بلکه به مفید بودن و صحیح عمل کردن بیندیشید.

چ) زمانی برای آنچه قصد گفتن آن را دارید، اختصاص دهید.

ح) به پیامد و نتیجه توجه کرده و بر اساس آن با دیگران گفت‌وگو کنید.

خ) احساسات خود را بیان کنید.

د) آنچه ‌لازم دارید و مورد تقاضای شماست درخواست کنید.

ذ) برای آنچه مورد نظر و درخواست شماست، معذرت خواهی بیهوده نکنید.

ر) در ارتباطات خود به منافع دیگران نیز توجه کنید.

 گردآورنده :  شکوفه عباس کمردی

مطالب و ویدئوهای ما را در صفحه اینستاگرام مرکز دنبال کنید

#sahiandish_moshavere