افکار چگونه برانگیختگی هیجانی  را ایجاد می کنند؟

 

 

ارزیابی وتفسیر شما از وقایع، هیجانات شما را تحت تأثیر  قرار می دهند و شما را برانگیخته می کنند. در مواجهه با رویداد های روزمره به صورت کاملا ناخودآگاه در ذهن فرد این سوالات مطرح می شود:

آیا من در رویایی با محیط چیزی را در معرض خطر دارم؟

آیا سلامتی ، عزت نفس، هدف، وضعیت مالی، احترام، شایستگی من یا عزیزانم در خطر است؟

 

 اگر در خطر باشد، آن شرایط و رویداد به" رویداد مهم زندگی" تبدیل می شود که توان به وجود آوردن واکنش هیجانی را دارد. به دنبال آن سیستم عصبی فعال شده و بر انگیختگی ایجاد می شود تا به فرد کمک کند برای سازگار شدن  با این رویداد آماده شود. این آمادگی در جهت واکنش نشان دادن فرد به صورت رفتار اجتنابی یا رفتار گرایشی صورت می گیرد. اگر تلاش های کنار آمدن فرد موفقیت آمیز باشد رویداد هیجان انگیز وضعیت خود را به عنوان یک واقعه تهدید کننده از دست می دهد چون  خطر رفع شده است و برانگیختگی فرد کاهش می یابد اما اگر تلاش ها موفقیت آمیز نباشند این بر انگیختگی سیستم عصبی ادامه می یابد و فرد دستخوش نگرانی و اضطراب می شود. آن وقت تداوم حالت های هیجانی برای فرد، بر وضعیت جسمانی و روانی وی تأثیر می گذارد و سلامت او را به خطر می اندازد.

 

چه چیز باعث شده من نتوانم موفق عمل کنم؟

آیا من می توانم شرایط روحی ام را تغییر دهم و حتی بهبود بخشم؟

 

 

 

مدیریت هیجان

 

 

سلامت روانی هر فرد بر سلامت جسمانی وی تأثیر می گذارد و این دو رابطۀ متقابل دارند به این معنا که بیماری های جسمی هم می توانند باعث ناراحتی های روحی شوند. آثار مخرب حالت های هیجانی شدید و مداوم، توان جسمانی ما را تحلیل برده به طوری که اگر ما نتوانیم در مدیریت و کنترل حالات درونی خود موفق عمل کنیم احتمال ابتلاء به بیماری های قلبی – عروقی مانند فشار خون، دیابت را در خود افزایش می دهیم. به این ترتیب تنظیم و مدیریت افکار و هیجان موضوعی مهم و حیاتی است و باید به دنبال آموختن روش های آن بود.

 

چگونه  به این مهم می توان دست یافت؟ اصلا چه چیز باعث شده من نتوانم موفق عمل کنم؟ آیا من می توانم شرایط روحی ام را تغییر دهم و حتی بهبود بخشم؟

 

بسیاری از افراد تصور می کنند که احساسات دردناک در نتیجه تجربیات فراموش شدۀ دوران کودکی ظاهر می شوند و تنها راه رهایی از آن  ها از طریق تحلیل های روانی طولانی است که قادرند خاطرات تداعی های ناآگاهانه را ریشه یابی کنند. برخی نیز معتقدند که روحیۀ بد آنها ناشی از عوامل خارج از کنترل آنهاست. می پرسند چگونه احساس خوشبختی کنم؟ من آدم موفقی نیستم. افرادی دیگر روحیه منفی خود را به هورمون ها و یا ویژگی های وراثتی خود نسبت می دهند.

 

 البته در تمام اینها حقایقی وجود دارد. بدون تردید میان گذشته دور و احساسات دردناک امروز، روابطی هست. همچنین حوادث محیطی، مواد شیمیایی بدن ونوع تعاملات اجتماعی، روی ما تأثیر می گذارند. اما این تصورات همه مبتنی بر این باور است که هیجانات ما به دور از کنترل ما هستند وما قادر به تغییر آنها نیستیم. آیا این باور درست است؟ چگونه می توانم به تغییر شرایط روحی ام امید داشته باشم؟

 

 

 

تغییر افکار

  

 

بدون تردید میان گذشته دور و احساسات دردناک امروز، روابطی هست. همچنین حوادث محیطی، مواد شیمیایی بدن ونوع تعاملات اجتماعی، روی ما تأثیر می گذارند. اما این تصورات همه مبتنی بر این باور است که هیجانات ما به دور از کنترل ما هستند وما قادر به تغییر آنها نیستیم. به عنوان مثال،  زمانی که می گویید نمی توانم شرایط خلقی ام رو تغییر دهم و احساس خوبی داشته باشم، قربانی ناراحتی های خود می شوید، خود را فریب می دهید. 

آیا این باور درست است؟

چگونه می توانم به تغییر شرایط روحی ام امید داشته باشم؟

حقیقت چیست؟

 

همانطور که قبلا گفته شد عوامل بسیاری بر روحیات ما اثر می گذارند اما امروزه روانشناسان و درمانگران به منابع عاطفی بسیار نزدیک تر و قابل دسترس تری دست یافته اند که نشان می دهد واقعیت این است که ما می توانیم احساسات و خلق خود را تغییر دهیم حتی اگر سن بالایی داشته باشیم. فقط کمی دقت و خودآگاهی مورد نیاز است. با کمی درون نگری متوجه می شوید که در سلسه افکار جاری و روزمرۀ شما  به دفعات این نکته به نمایش درآمده که عواطف دردناک بلافاصله یا با رؤیت و دیدن پدیده های اطراف و یا به دنبال نوعی ارزیابی و تفسیر افکار ظاهر می شوند.

 

برای مثال، آشنای جدید  شما در زمانی که قول داده به شما تلفن کند، تلفن نمی کند. اگر شما به این فکر کنید که " او اصلا از شما خوشش نیامده" احساس عدم مقبولیت، شما را غمگین خواهد کرد. ممکن است فکر کنید که "او به عمد در مورد تلفن کردن به من وعدۀ دروغ داد" در این صورت احساس خشم می  کنید. این اتفاقات برای همه ممکن است پیش بیاید اما مهم اینست که افراد نباید بازیچه دست افکار و قضاوت هایشان قرار گیرند. پس با این وجود برای داشتن احساس خوب باید اندیشه، احساس و رفتار خود را تغییر دهید.

 

تغییر به سوی بهتر شدن همیشه با تغییر تفکر آغاز می شود. شاید شنیده اید که می گویند: " اگر می خواهی زندگی ات تغییر کند فکرت را عوض کن". سبک اندیشیدن ما می تواند نحوۀ ادامه مسیر زندگی را برای ما رقم بزند.

آیا این مسیر برای من هموار است یا من به سختی زندگی را سپری می کنم؟

آیا اندیشیدن افراد متفاوت است؟

 

اندیشیدن  قبل از هر عمل و رفتار می تواند به شما کمک کند که به طور صحیح واکنش نشان دهید زیرا انرژی و رفتار شما به سمت و سویی سرازیر می شود که فکرتان به دنبال آن می رود. اما گاهی افراد در اندیشه ها و قضاوت های خود دچار خطا و اشتباه می شوند. به مثال زیر توجه کنید.

 

خانمی را در نظر بگیرید که همسرش با قیافه ای گرفته و ناراحت به منزل می آید. زن بلافاصله نتیجه گیری می کند چون شب گذشته از شوهرش حمایت نکرده، او امروز  عصبی و بد خلق است. زن انتظار دارد که همسرش با نوعی عمل تلافی جویانه او را بیازارد. به دنبال این بردآنکه متوجه می شود که همسرش در محل کارش با فردی مشاجره و دعوا کرده است.

 

این نوع طرز فکر محدود، شخصی سازی نامیده می شود که جزء یکی از الگوهای تفکر بازدارنده قرار دارد و بر اساس آن فرد خود را محور امور پنداشته و جریان وقایع، پدیده ها و امور را در ارتباط با خود می یابد. این پدیده باعث آزار شما می شود، زیرا که به طور مداوم آن چه را که می بینید، تعبیری غلط می کنید و بر اساس این تعبیر اشتباه وارد عمل می شوید.

 

 

منابع:

زمینه روانشناسی هلیگارد

انگیزش و هیجان. جان مارشال ریو

کنترل افکار و احساسات.  ماتیو مک کی

از حال بد به حال خوب . دیوید برنز

 

گردآورنده:

دکتر منیر آزادمنش

روانشناس و مدرس

 

ادامه مباحث و کارگاه های مربوطه را درکانال تلگرام مرکز پیگیری کنید:

sahiandishe@

 Telegram.me/sahiandishe